Hybrydowa wojna o dusze? Rozmowa o wykorzystywaniu przez państwo rosyjskie internetu i mediów społecznościowych w celach politycznych.

Debata poświęcona była prorosyjskiemu trollingowi i innym działaniom dezinformacyjnym, mającym na celu dyskredytację rosyjskich demokratów oraz osób opowiadających się za normatywnym podejściem w polityce wobec Rosji.  Uczestnicy zaprezentowali punkt widzenia na to zjawisko samej Rosji, a także Ukrainy i państw Europy Środkowej. Przybliżyli mechanizmy oddziaływania na opinię publiczną stosowane przez trolli oraz wskażą najważniejszych adresatów ich przekazu.

Olga Irisova opowiedziała o działalności "fabryk trolli" oraz ich finansowaniu. Uważa, że rządzący w Rosji stale opłacają fabryki, których na terytorium kraju może być cztery. Opisała również proces zatrudnienia osoby, której zadaniem jest publikowanie w internecie komentarzy czy pisanie blogów, mających  na celu dyskredytowanie prodemokratycznej opozycji i jednocześnie propagowanie polityki prezydenta Putina. Rekrutacja do "fabryki trolli" odbywa się głównie w internecie, a wynagrodzenie waha się w graniach 600-100O EUR.

Ivana Smolenova zwróciła uwagę na fakt, że trolling  ma zindywidualizowany charakter w każdym z państw, w których jest prowadzony. Zaznaczyła, że Czechy i Słowacja stały się nowym polem dla kremlowskiej dezinformacji, biorąc pod uwagę nastroje eurosceptyczne w tych krajach. W przypadku Francji czy Niemiec głównym celem jest wzbudzanie niechęci wobec imigrantów i islamu. Zaznaczyła również, że trolling jest nieskuteczny w krajach skandynawskich.

Justyna Prus wspomniała, że w Polsce trolle głównie koncentrują się na tematyce ukraińskiej, a przede wszystkim na Rzezi Wołyńskiej, która obciąża stosunki Polski i Ukrainy. Justyna Prus ukazała również cztery główne sposoby działalności trolli, tzw. 4D -  dismiss (odrzucenie, zaprzeczenie), distort  (zniekształcenie), distract (odwracanie uwagi), dismay (zastraszanie). Ponadto wskazała sposoby walki z trollami:

  • komunikacja i współpraca na poziomie państwowym
  • dotarcie do odbiorcy rosyjskojęzycznego
  • uregulowanie kwestii prawnych w sprawie mowy nienawiści
  • egzekwowanie prawa w przypadku jego łamania prawa
  • prowadzenie procesu uświadamiania o istnieniu zjawiska i możliwościach walki z nim.

Zapraszamy do obejrzenia nagrania z debaty w wersji polskiej i angielskiej:

fot. Andrzej Gałązka

Olga Irisova – starszy redaktor w redakcji platformy analitycznej Intersection Project Russia/Europe/World: intersectionproject.eu oraz analityk w Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia. Publikowała m.in. w rosyjskim „Forbes”, „RBC”, „Moskiewskim Komsomolcu”, w dzienniku „Niezawisimaja Gazieta”, na portalach „The Insider” i „Slon.ru”. Obecnie zajmuje się rosyjską propagandą i jej wpływem na rosyjskie społeczeństwo.

Justyna Prus – analityk ds. wschodnich w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych, główny obszar jej zainteresowań to współczesna Rosja – jej polityka wewnętrzna, sytuacja społeczna i polityka zagraniczna. W latach 2009-2010 korespondentka „Rzeczpospolitej” w Moskwie. Pracowała w Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia i w Polityce Insight. Jest absolwentką stosunków międzynarodowych w Szkole Głównej Handlowej.

Ivana Smoleňová – koordynatorka prac działu komunikacji w praskim Instytucie Studiów nad Bezpieczeństwem (PSSI). Wśród jej obszarów zainteresowań jest m.in. prorosyjska kampania dezinformacyjna w Czechach i na Słowacji, ekonomia biznesu, geopolityka Chin i Rosji. Absolwentka ekonomii w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Pradze. Studiowała także na Uniwersytecie Canterbury w Christchurch w Nowej Zelandii. Publikuje m.in. w „Forbes”, w dzienniku „Dennik N” i „Euro-Atlantic Quarterly”.

Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia z siedzibą w Warszawie, ul. Jasna 14/16A, 00-041 Warszawa, na podstawie art. 13 ust. 1 i 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz. Urz. UE L 119 z 04.05.2016, str. 1, z późn. zm.), zwanego dalej „RODO”, oraz art. 3-5 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. poz. 1000, z późn. zm.), podaje następujące informacje:
1. Administratorem danych osobowych jestCentrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia z siedzibą w Warszawie, ul. Jasna 14/16A, 00-041 Warszawa; tel.: +48 22 295 00 30, faks: +48 22 295 00 31, cprdip@cprdip.pl, www.cprdip.pl.
2. Inspektorem Ochrony Danych w Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia jest Maciej Łuczak,tel.: +48 502 348 833, e-mail: iod@cprdip.pl.
3. Dane osobowe zbierane są w sposób automatyczny w ramach korzystania ze stron internetowych administrowania przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia (są one zapisywane w plikach cookies) oraz poprzez logowanie się użytkowników korzystających ze stron internetowych Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia. Dane osobowe zbierane są również od osoby, której dane osobowe dotyczą, na podstawie zgody tej osoby, w tym zgody wyrażonej w sposób dorozumiany.
4. Dane osobowe oznaczają wszelkie informacje o zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osobie fizycznej. W przypadku korzystania ze stron internetowych administrowanych przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia danymi osobowymi są w szczególności: imię i nazwisko, adres zamieszkania, adres e-mail, login, hasło, adres IP, czy numer telefonu.
5. Dane osobowe przetwarzane będą w celu:
1) korzystania z prowadzonych przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia serwisów i usług oraz wykonywania przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia swoich zadań ustawowych, na podstawie wyrażonej zgody (art. 6 ust. 1 lit. a RODO);
2) prowadzenia działalności edukacyjnej oraz informacyjnej, w tym przekazywania zaproszeń na spotkania, konferencje oraz imprezy organizowane przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia, na podstawie wyrażonej zgody (art. 6 ust. 1 lit. a RODO);
3) w celu realizacji obowiązków prawnych spoczywających na Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia na podstawie przepisów prawa powszechnie obowiązującego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ponieważ przetwarzanie jest niezbędne do wypełnienia tych obowiązków przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia (art. 6 ust. 1 lit. c RODO);
4) w celach archiwalnych (dowodowych) dla zabezpieczenia informacji na wypadek prawnej potrzeby wykazania faktów, ustalenia, dochodzenia lub obrony przed roszczeniami, ponieważ przetwarzanie jest niezbędne do realizacji prawnie uzasadnionych interesów Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia (art. 6 ust. 1 lit. f RODO).
6. Odbiorcą danych osobowych mogą być:
1) podmioty posiadające na podstawie przepisów prawa powszechnie obowiązującego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej prawo żądania dostępu do tych danych;
2) podmioty świadczące na rzecz Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia usługi pocztowe, usługi płatnicze, usługi z zakresu obsługi informatycznej lub telekomunikacyjnej oraz usługi prawne i windykacyjne.
7. Administrator danych osobowych nie przewiduje przekazywania danych osobowych do państwa trzeciego lub organizacji międzynarodowej, poza uzasadnionymi przypadkami związanymi z realizacją obowiązków wynikających z umów międzynarodowych lub regulacji wynikających z prawa Unii Europejskiej.
8. Dane osobowe będą przechowywane:
1) w przypadku, o którym mowa w ust. 5 pkt 1 i 2, przez okres funkcjonowania Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia, w przypadku danych, a po upływie tego okresu, do chwili określonej w przepisach kancelaryjno-archiwalnych, do których przestrzegania obowiązane jest Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia;
2) w przypadku, o którym mowa w ust. 5 pkt 3, do chwili wypełnienia obowiązków prawnych przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia;
3) w przypadku, o którym mowa w ust. 5 pkt 4, do chwili utraty przez fakty znaczenia prawnego, lub do chwili przedawnienia roszczeń wobec Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia związanych z przetwarzaniem danych osobowych przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia.
9. Osoba, której dane osobowe dotyczą, ma prawo do:
1) żądania od administratora danych osobowych dostępu do danych osobowych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania oraz prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania, a także prawo do przenoszenia danych;
2) wniesienia skargi do organu nadzorczego w rozumieniu RODO, to jest do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych;
3) kontaktu z Inspektorem Ochrony Danych w Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumieniawe wszystkich sprawach związanych z przetwarzaniem danych osobowych.
10. W przypadku przetwarzania danych osobowych, o których mowa w ust. 5 pkt 1 i 2, osobie, której dane osobowe dotyczą, przysługuje prawo do cofnięcia zgody w dowolnym momencie bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem.
11. Warunkiem korzystania ze stron internetowych administrowanych przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia jest wyrażenie dobrowolnej i niczym nieskrępowanej zgody na przetwarzanie danych osobowych w ramach obowiązujących przepisów prawa, w tym RODO.
12. Jeżeli ze stron internetowych administrowanych przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia korzysta małoletni lub osoba nieposiadająca pełnej zdolności do czynności prawnych, konieczne jest wyrażenie zgody na przetwarzania danych osobowych tej osoby przez rodzica lub innego niż rodzic przedstawiciela ustawowego albo przez opiekuna prawnego.
13. Jeżeli zgoda na przetwarzanie danych osobowych wyrażana jest w sposób dorozumiany, osobę, której dane osobowe dotyczą, odsyła się do informacji dotyczącejzasad przetwarzania danych osobowych przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia oraz praw osób, których dane osobowe dotyczą,zamieszczonej na stronie internetowej http://www.cprdip.pl/centrum,ochrona_danych_osobowych,informacja_o_przetwarzaniu_danych_osobowych.html (zakładka „Informacja o przetwarzaniu danych osobowych”).
14. Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia nie przewiduje automatycznego podejmowania decyzji wobec osób, których dane osobowe dotyczą.
Mając powyższe na uwadze, jeżeli jesteś osobą, która ukończyła 16 lat i dobrowolnie wyrażasz zgodę na przetwarzanie swoich danych osobowych zbieranych automatycznie w ramach korzystania z serwisów i usług oferowanych przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia kliknij na krzyżyk z prawej strony wyrażając zgodę na przetwarzanie swoich danych osobowych