Hybrydowa wojna o dusze? Rozmowa o wykorzystywaniu przez państwo rosyjskie internetu i mediów społecznościowych w celach politycznych.
Debata poświęcona była prorosyjskiemu trollingowi i innym działaniom dezinformacyjnym, mającym na celu dyskredytację rosyjskich demokratów oraz osób opowiadających się za normatywnym podejściem w polityce wobec Rosji. Uczestnicy zaprezentowali punkt widzenia na to zjawisko samej Rosji, a także Ukrainy i państw Europy Środkowej. Przybliżyli mechanizmy oddziaływania na opinię publiczną stosowane przez trolli oraz wskażą najważniejszych adresatów ich przekazu.
Olga Irisova opowiedziała o działalności "fabryk trolli" oraz ich finansowaniu. Uważa, że rządzący w Rosji stale opłacają fabryki, których na terytorium kraju może być cztery. Opisała również proces zatrudnienia osoby, której zadaniem jest publikowanie w internecie komentarzy czy pisanie blogów, mających na celu dyskredytowanie prodemokratycznej opozycji i jednocześnie propagowanie polityki prezydenta Putina. Rekrutacja do "fabryki trolli" odbywa się głównie w internecie, a wynagrodzenie waha się w graniach 600-100O EUR.
Ivana Smolenova zwróciła uwagę na fakt, że trolling ma zindywidualizowany charakter w każdym z państw, w których jest prowadzony. Zaznaczyła, że Czechy i Słowacja stały się nowym polem dla kremlowskiej dezinformacji, biorąc pod uwagę nastroje eurosceptyczne w tych krajach. W przypadku Francji czy Niemiec głównym celem jest wzbudzanie niechęci wobec imigrantów i islamu. Zaznaczyła również, że trolling jest nieskuteczny w krajach skandynawskich.
Justyna Prus wspomniała, że w Polsce trolle głównie koncentrują się na tematyce ukraińskiej, a przede wszystkim na Rzezi Wołyńskiej, która obciąża stosunki Polski i Ukrainy. Justyna Prus ukazała również cztery główne sposoby działalności trolli, tzw. 4D - dismiss (odrzucenie, zaprzeczenie), distort (zniekształcenie), distract (odwracanie uwagi), dismay (zastraszanie). Ponadto wskazała sposoby walki z trollami:
- komunikacja i współpraca na poziomie państwowym
- dotarcie do odbiorcy rosyjskojęzycznego
- uregulowanie kwestii prawnych w sprawie mowy nienawiści
- egzekwowanie prawa w przypadku jego łamania prawa
- prowadzenie procesu uświadamiania o istnieniu zjawiska i możliwościach walki z nim.
Zapraszamy do obejrzenia nagrania z debaty w wersji polskiej i angielskiej:
fot. Andrzej Gałązka
Olga Irisova – starszy redaktor w redakcji platformy analitycznej Intersection Project Russia/Europe/World: intersectionproject.eu oraz analityk w Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia. Publikowała m.in. w rosyjskim „Forbes”, „RBC”, „Moskiewskim Komsomolcu”, w dzienniku „Niezawisimaja Gazieta”, na portalach „The Insider” i „Slon.ru”. Obecnie zajmuje się rosyjską propagandą i jej wpływem na rosyjskie społeczeństwo.
Justyna Prus – analityk ds. wschodnich w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych, główny obszar jej zainteresowań to współczesna Rosja – jej polityka wewnętrzna, sytuacja społeczna i polityka zagraniczna. W latach 2009-2010 korespondentka „Rzeczpospolitej” w Moskwie. Pracowała w Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia i w Polityce Insight. Jest absolwentką stosunków międzynarodowych w Szkole Głównej Handlowej.
Ivana Smoleňová – koordynatorka prac działu komunikacji w praskim Instytucie Studiów nad Bezpieczeństwem (PSSI). Wśród jej obszarów zainteresowań jest m.in. prorosyjska kampania dezinformacyjna w Czechach i na Słowacji, ekonomia biznesu, geopolityka Chin i Rosji. Absolwentka ekonomii w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Pradze. Studiowała także na Uniwersytecie Canterbury w Christchurch w Nowej Zelandii. Publikuje m.in. w „Forbes”, w dzienniku „Dennik N” i „Euro-Atlantic Quarterly”.